صنایع آینده: آینده درمان سرطان چگونه خواهد بود؟

درود

این نوشته، به یکی دیگر از مواردی که آقای «راس» به عنوان تکنولوژی مؤثر در آینده، در کتاب «صنایع آینده» معرفی می‌کند، می‌پردازد. بهتر است قبل از ادامه به مطالعه‌ی این مطلب، صنایع آینده – مقدمه و صنایع آینده – پررنگ شدن نقش ربات‌ها در زندگی، را بررسی کنید.

یک فصل کامل از کتاب «صنایع آینده» مرتبط با بررسی روندی که بر دنیای سلامت حاکم است و انقلابی که با پیشرفت ژنومیک خواهد شکل گرفت، می‌باشد.

امروز ما کم‌تر می‌شنویم که کسی به خاطر داشتن حصبه جان خود را از دست دهد. شاید حتی اگر بشنویم، باور نمی‌کنیم یا مسخره می‌کنیم. اما سونامی سرطان را جاهای دنیا می‌بینیم و خیلی هم متأثر می‌شویم وقتی که این درد به بزرگانی چون «مریم میرزاخانی» نیز رحم نمی‌کنند.

حقیقت این است که هیچ بعید نیست، روزی فرا برسد که فرزندان ما نیز، به خاطر اینکه ما با سرطان می‌مرده‌ایم، پوزخند بزنند. احتمالاً نوزادی که امروز به دنیا بیاید، طول عمر بیش‌تری نسبت به گذشتگان خود (مثل ما) داشته باشد. می‌توان پیش‌بینی کرد وقتی او به هفتاد سالگی برسد، به اندازه‌ی یک آدم ۴۰ ساله‌ی امروزی، جوان باشد.

اما داستان از چه قرار است؟

ما آدم‌ها از حدود پنجاه تا صد میلیارد یاخته ساخته شده‌ایم. خداوند در خلقت نظام بدن موجود زنده، برای هر یک از این یاخته‌ها، وظیفه‌ای را در نظر گرفته است. در هر یاخته، یک دستورالعملِ کد شده وجود دارد. این دستورالعمل، هدایت تمامی فعالیت‌ها نظیر ساخت پروتئین را کنترل می‌کند. به این کد موجود در یاخته، ژنوم گفته می‌شود. ژنوم از چهل و شش مولکول دی‌ان‌ای متمایز از هم به نام کروموزم، تشکیل شده است. تا به امروز، پرده‌برداری از ژنوم‌ها، کار آسانی نبوده است. اگر بتوان کدهای ژنوم را شناسایی یه به عبارتی Decode کنیم، آنگاه می‌توان تصمیم‌های بهتری برای انواع درمان‌ها و البته پیش‌گیری از بروز بسیاری از بیماری‌ها، گرفت. علم ژنومیک، شامل تجزیه و تحلیل ژنوم موجودات زنده می‌شود. توسعه تکنولوژی نظیر انواع کامپیوترها، به کمک ژنومیک خواهد آمد و پیش‌رفت ژنومیک، سلامت فیزیکی برای آدم‌ها را به ارمغان خواهد آورد.

کسب‌وکارهای تریلیون دلاری در آینده، مبتنی بر کدهایی است که در ژنوم‌های ما قرار دارد.

تمامی سرطان‌ها از یک دی‌ان‌ای آسیب‌دیده شروع می‌شوند. در واقع، آن دستورالعملی که به صورت کد شده برای هر سلول شده است، دستکاری می‌شود و سلول‌ها، عملکردی غیرطبیعی به خود می‌گیرند و سرطان شروع می‌شود. برای درمان سرطان، باید بفهمیم که این اختلاف در دستورالعمل کد شده، دقیقاً چیست و برای رفع آن اختلال، دارو یا تجویز یا طراحی کنیم.

علاوه بر این، رمزنگاری از کدهای ژنوم یک فرد، این امکان را به ما می‌دهد که اگر او به سرطان مبتلا است، در مراحل ابتدایی شناسایی شده و در راستای درمان، اقدامات لازم صورت گیرد.

امروز، امکان decode کردن ژنوم انسان وجود دارد ولی به شدت هزینه‌بر است. اما این هزینه قرار نیست مانند یک قلچماق تمام عیار، مقاومت کند. قانون مور، که زمانی برای ترانزیستورها شناخته می‌شد برای هزینه‌های دسترسی به کدهای ژنوم نیز صادق است. در نتیجه در آینده‌ای نزدیک، بشر خواهد توانست ژنوم هر کسی را موشکافانه، بررسی کند.

شرکت‌های مختلفی در سیلیکون‌ولی، سرگرم این تکنولوژی جدید هستند. یکی از این شرکت‌های معروف ۲۳&Me است. مؤسس این شرکت، خانم ویجیکی است که با یکی از هم‌موسسان شرکت گوگل، آقای برین ازدواج کرده است. شعارهای تبلیغاتی برای این شرکت، ابتدا خیلی بر کمله‌ی «سلامت» متمرکز بود. اما امروز به خاطر حساسیت‌هایی که سازمان غذا و داروی آمریکا نسبت به دقت تحلیل ژنوم‌ها دارد، کم‌تر از گذشته، متمرکز است.

در نتیجه به کمک گرفتن از بزرگ داده یا Big Data کدهای یک ژنوم، آشکار می‌شوند و به سلامت انسان کمک خواهد کرد. اما هر تکنولوژی به همراه تمام خوبی‌هایی که دارد، یک سری معایبی هم دارد. فرض کنید شما بدانید چه زمانی کچلی خواهید گرفت یا فرزندتان مستعد چه بیماری هایی است و چه توانمندی‌هایی خواهد داشت؟ هیجان انگیز به نظر می‌رسد اما کمی زندگی را بی‌مزه می‌کند. به نظر مسخره می‌رسد که قبل از به دنیا آمدن بچه‌امان بدانیم که او چه نوع موهایی خواهد داشت. بدتر از آن، وقتی است که انسان‌ها به خاطر آسودگی از روش‌های درمان، کلاً رژیم و ورزش را کنار بگذارند و اوضاع از این چیزی که امروز هست، بدتر شود. شاید نسل بشر، به سوی چاقی و قدبلندی و حتی زشتی برود.

دنیا هنوز در اول راه رمزگشایی از ژنوم هستیم. در بین کشورها، چین طبق برنامه‌ای که برای تحقیقات در نظر گرفته است، در تلاش است تا در این حوزه، رهبر باشد.

اما از قِبَل این تکنولوژی تنها درمان سرطان پدیدار نخواهد شد. بلکه، باید منتظر داروهایی باشیم که از پیری جلوگیری می‌کند.

در آینده، دیگر کسی برای پیوند کلیه یا لوزه‌المعده مدت‌های طولانی در صف نخواهد بود. با تغییراتی ژنتیکی که می‌توان بر روی حیوانات به خصوص خوک انجام داد، می‌توان در آن‌ها اندام‌هایی پرورش داد که قابل پیوند به انسان باشد. [این را بخوانید: پروش اندام انسان در بدن خوک]. 

تغییرات در حوزه‌ی سلامت، تنها به این موارد محدود نمی‌شود. استارت‌آپ‌های زیادی مشغول آسان‌کردن ارائه‌ی خدمات به کسانی که مستقیم به پزشک دسترسی ندارند، می‌باشند. به طور مثال، شرکت eyenetra به فردی که در مکانی دور زندگی می‌کند، کمک خواهد کرد تا از تلفن همراه هوشمند خود کمک بگیرد و اطلاعات دقیقی از وضعیت بینایی خود به دست آورد. دیگر نیازی به مراجعه به پزشک ندارد. Eyenetra تنها یکی از این شرکت‌های نوپا است. فیلم زیر، راجع به چگونگی استفاده از خدمات این شرکت است.

و در آخر، این مطلب را با یک جمله از کتاب به پایان می‌برم:

با تشکر

محمّد قربانیان (نارنجیمن)