درود
اگر با سایت نارنجیمن همراه بوده باشید، می‌دانید که به عنوان کسی که دغدغه‌ی تکنولوژی و آن چه در آینده، تکنولوژی برای ما سوغات خواهد آورد را دارد، سراغ کتاب‌های مختلفی در این حوزه می‌روم. یکی از این کتاب‌ها، کتاب «صنایع آینده» به قلم آقای «الک راس» است که من آن را مفید دیدم. برای همین تصمیم گرفتم تا به طور خلاصه، بخش‌هایی از کتاب را در وبلاگم، بررسی کنم. در اینجا، راجع به کلیت کتاب صحبت کردم.
تا قبل از این نوشته، دو بخش از کتاب مرتبط با «پررنگ شدن حضور ربات‌ها» و «تحول در درمان» بررسی شد. این صحفه‌ای که در حال مطالعه‌ی آن هستید، بخش سوم کتاب را بررسی می‌کند. این بخش از کتاب، مرتبط با تحولاتی است که در حوزه‌ی پول و اعتماد رخ می‌دهد. تحولاتی که طبیعتاً خروجی تکنولوژی بلاک چین است.
این بخش از کتاب طولانی است ولی اگر در مورد بلاک چین به اندازه‌ی کافی بدانیم، تقریباً حرف جدیدی نخواهیم شنید. آقای راس، برای رسیدن به بخش بلاکچین و آثاری که به همراه خواهد داشت از یک مقدمه‌ی طولانی بهره می‌برد. این مقدمه با بررسی خاطرات کودکی‌اش شروع می‌شود. او می‌گوید که در کودکی چشم همگی به کیف چرمی بابا بود و به طور غریزه‌ای می‌شد بفهمیم که آن، چیز ارزشمندی است.
در ادامه‌ی مقدمه به روند حذف شدن اهمیت کیف پول چرمی، اشاره می‌کند. از شرکت‌هایی که پرداخت‌های آنلاین را شروع کردند، تاریخچه‌ای مختصر می‌‌آورد و تلاش‌های اولیه برای حذف واسطه‌ها در پرداخت را بررسی می‌کند. او به شرکت‌هایی نظیر Square و Paypal اشاره می‌کند. یکی از مشکلات در کشورهای جهان سوم نظیر فلسطین را نبود سیستم‌های پرداخت برای کسب‌وکارها می‌داند و ابراز امیدواری می‌کند که این مشکلات، توسط سیستم‌های جدید پرداخت حل شود.
با رشد پرداخت‌های دیجیتال، موضوع اعتماد پررنگ‌تر می‌شود. آیا شما به کسی که از تلفن همراه اش به شما پرداخت می‌کند مانند وقتی که از او پول نقد دریافت می‌کنید، اعتماد می‌کنید؟ آیا به موجودی حساب‌اتان که به صورت دیجیتال می‌بینید، همانند مقدار پولی که در کیف پولتان دارید اعتماد می‌کنید؟ یا اگر یک سرمایه‌گذار هستید، به سودآوری کسب‌وکارها در آفریقا اعتماد دارید؟
eBay را به عنوان یک نمونه برای Market Place آنلاین که اعتماد را به صورت کد شده در آورده است، معرفی می‌کند. eBay یک شبکه‌ی همتا به همتا است که فروشندگان و خریداران را به طور مستقیم به هم وصل می‌کند و نقل قولی از آقای امیدیار، موسس این شرکت بیان می‌کند: «مردم در eBay یاد گرفتند که چه طور به کسی که تاکنون نمی‌شناخته‌اند، اعتماد کنند.».
در ادامه به اهمیت اقتصاد تسهیمی (اقتصاد اشتراکی) (Sharing Economy)، می‌پردازد:
«جهش بعدی در کدگذاری کردن اعتماد و بازارها، در اقتصاد تسهیمی نمایان خواهد شد. من اقتصاد اشتراکی را به عنوان یک روشی می‌بینم که از هر چیزی یک بازار و از هر کسی یک میکروکارآفرین می‌سازد.»
کتاب پس از مطرح کردن اقتصاد تسهیمی، داستان شکل‌گیری Airbnb را برای خواننده، بیان می‌کند. موفقیت این شرکت در این است که کاری کند تا فردی بخشی از خانه‌اش را با کسی به اشتراک بگذارد که هیچ وقت او را نمی‌شناخته است. در واقع به کسی که قبلاً نمی‌توانسته است اعتماد بکند، با وجود Airbnb اعتماد کند.
یک نقد مختصری هم به نام‌گذاری «Sharing Economy» دارد. او می‌گوید که در اقتصاد تسهیمی، هیچ‌کس چیزی را با کسی به اشتراک نمی‌گذرد. مثلاً آقای برایان چسکی، (مؤسس Aribnb) و همکارش، بالشت‌هایشان را با کسی به اشتراک نگذاشتند، بلکه آن‌ها را اجاره دادند.
نویسنده در مورد اقتصاد مشارکتی می‌گوید: «من پیش‌بینی می‌کنم در آینده نیروهای کار هر چیز را به صورت همتا به همتا عرضه خواهند کرد به این صورت که از مهندسان عالی رتبه گرفته تا آبدارچیان، خدماتشان را به صورت آنلاین خواهند فروخت.»
و با این مقدمه‌ی طولانی به سراغ مبحث شیرین بلاک چین و بیت کوین می‌رود.
در توضیح بیت‌کوین می‌گوید: بیت کوین بیش تر از آن که یک واحد پول فیزیکی باشد، یک سیسم لجر عمومی است. اگر من بیت کوینی بخرم یا آن را ماین کنم، هیچ سکه یا توکن حقیقی دریافت نخواهم کرد. در عوض یک اسلات (Slot)، در لجر بیت‌کوین به من داده خواهد شد. هر اسلات یک آدرس عمومی دارد که می‌تواند برای ارسال و دریافت بیت کوین استفاده شود. و مالکیت من، همان اسلاتی که دارایی من را نشان می‌دهد، از طریق یک کلید خصوصی رمزنگاری شده، مشخص می‌گردد. تفاوت بیت کوین با پی‌پال در این است که آن‌جا با حساب بانکی یا آدرس ایمیل شناخته می‌شدیم ولی در بیت کوین، کلید اختصاصی مطرح است. کیف پول‌های بیت کوین، در عمل هیچ بیت کوینی در خود ندارند. آن‌ها فقط آن کلید اختصاصی را در خود ذخیره می‌کنند.
اما در پاسخ سوالاتی نظیر این‌که:
- از کجا مطمئن باشم که کسی سکه‌هایش را کپی پیست نخواهد کرد؟
- کسی یک سکه را برای دو بار، خرج نکند؟
- این‌که فردی که می‌خواهد خریدی را انجام دهد، به اندازه‌ی کافی سکه دارد یا نه؟
اهمیت بلاک چین را مطرح می‌کند. می‌گوید پشت بیت کوین یک اختراعی مبتنی بر دانش رمزنگاری است که بلاک چین نام‌دارد.
در مورد بیت کوین و دیگر ارزهای رمزنگاری شده به موضوع غیرمتمرکز بودن آن‌ها اشاره می‌کند: به خاطر این‌که بیت کوین به صورت یک شبکه‌ی دیجیتال غیرمتمرکز همتا به همتا عمل می‌کند، هیچ بانک مرکزی نیست تا پول در سیستم تزریق کند.
اما نکته‌ی جالب این است که علی‌رغم تصور افراد زیاد مبنی بر عدم توانایی دولت‌ها در کنترل ارزهای دیجیتال، این ادعا را رد می‌کند. آقای راس می‌گوید:
«هر کس فکر می کند که بیت کوین کمک می‌کند تا تراکنش‌هایی غیر قابل رهگیری توسط دولت‌ها، انجام شود صد در صد در اشتباه است. همه‌ی تراکنش‌ها به صورت عمومی انجام می‌شود. هر کس می‌تواند کل لجر را ببیند و متوجه شود که چه کسی چه چیزی دارد». سازمان‌های جاسوسی بهتر می‌توانند جریان پول را دنبال کنند.
در ادامه، کتاب بلاکچین را یک پروتوکل معرفی می‌کند: «از دیدگاه من، بهترین تعبیر برای بیت‌کوین یک ارز نیست بلکه یک پروتوکل است که مبتنی بر قابلیت‌هایی ارائه شده توسط بلاکچین است»
مانند HTML که یک پروتوکل برای فضای وب شد، بلاکچین هم این قابلیت را دارد تا یک پروتوکل برای انجام تراکنش‌های معتمد (Trusted Transactions) شود.
آقای Joi Ito مدیر آزمایشگاه رسانه‌ی دانشگاه MIT در این باره می‌گوید: «دیدگاه من این است که بلاک چین برای بانکداری، قانون و حسابرسی در دنیای امروزی، به منزله‌ی اینترنت برای رسانه، تجارت و تبلیغات در سال‌های گذشته است.»
کتاب صرفاً به معرفی بیت‌کوین بسنده نکرده است و به معرفی دیگر ارزهای دیجیتال نظیر ریپل و لایت‌کوین می‌پردازد. در مورد تعدد این ارزها هم، حرف قشنگی می‌زند:
«وقتی به تعداد زیاد ارزهای رمزنگاری شده فکر می‌کنم، به یاد موتورهای جستجو در سال ۱۹۹۰ می‌افتم: WebCrawler و AltaVista و Lycos و Inforseek و Ask Jeeves و MSN Search و Yahoo. به این فکر می‌کنم که Google بین آن‌ها کدام است؟
من معتقدم که بخش اعظم ارزهای رمزنگاری شده که امروز فعال‌اند، در آینده ناپدید خواهند شد. اما ارزهای رمزنگاری شده که خواهند ماند (حال چه بیت‌کوین باشد چه چیز دیگر)، تأثیرات اقتصادی قابل توجهی خواهند داشت»
پ.ن: اگر به مبحث بلاکچین و ارزهای رمزنگاری شده علاقه‌مند باشید، خوشبختانه در فضای وب‌فارسی محتوای خوبی پیدا می‌شود. در ادامه چند لینک مفید در این رابطه آورده‌ام و قویاً توصیه می‌کنم که وقت بگذارید و آن‌ها را مطالعه کنید.
بلاکچین چیست؟ (از سایت Payment 24)
۱۹ صنعت بزرگ که بلاک چین آن‌ها را متحول خواهد کرد ( از سایت ارز دیجیتال)
بلاک چین و حریم شخصی و توضیح من در مورد کافیه دیجیتال یازدهم (از وبلاگ امیر تقوی)
بلاک چین و مسأله‌ی دیرپای اعتماد (از وبلاگ امیر تقوی)
تکنولوژی بلاک چین چطور کار می کند؟ (از سایت systemstories.ir)