چگونه خلاق باشیم؟ جواب: خلاقیت، دستوری نیست!

خلاقیت، وقتی خلاقیت است که ریشه در یک اشتیاق داشته باشد.

خلاقیت معمولاً در تنگاناها شکل می‎گیرد، زمان‎هایی که فشار زیاد است. خلاقیت حاصل ذهنِ درگیری است که یک راه حل ساده‎ی دم دست ندارد و مجبور است برای بقا به دنبال راهکار جدیدی باشد.

خلاقیت، فقط خلق یک محصول جدید نیست.

مدیری که خلاق است، با توجه به اشتیاقی که برای رشد شرکتش دارد، همواره به دنبال خلق راهکارها و مدل‎های ذهنی جدید است.

کارمند خلاق، یک ربات نیست که فقط کارهایش را سر وقت و دقیق انجام دهد. کارمند حرفه‎ای اشتیاق به رشد دارد و برای رشد باید دنبال خلق شیوه‎ای جدید برای انجام کارها باشد.

شاید خلاقیت آموختنی باشد. اما کسی در جایی به افرادی که خالقان دنیاهای نو بودند، خلاقیت نیاموخته است. آن‎ها اشتیاق داشتند.

خلاقیت از چرایی زندگی افراد بر می‎خیرد. یک کارآفرین را در نظر بگیرید. او کسی است که دغدغه‎اش خلق ارزش است نه صرفاً پول درآوردن. کارآفرین اشتیاق دارد، ذوق دارد و با تمام وجود دنبال راهکار و روش‎های جدید برای رسیدن به آنچه که در رویای خود پرورش داده است، می‎گردد. کافی است کمی به زندگی کارآفرین‎های بزرگ از جمله استیو جابز نگاه کنیم. آنچه استیو جابز را خلاق کرده بود، اشتیاقش برای محصولات نوآورانه بود نه اشتیاقش برای کسب پول بیش‎تر.

توسعه‎ی تکنولوژی همواره محصول اشتیاق دغدغه‎مندان بوده است، نه کسانی که در پی یک زندگی آرام بوده‎اند.

خلاقیت واقعاً دستوری نیست.

نمی‎توان خلاقیت را تحت قالب یک بخش‎نامه به سازمان تزریق کرد. نیروهای یک شرکت باید به اندازه‎ی کافی دغدغه‎ی رشد داشته باشند تا خلاقیت رخ دهد. حال اگر هزار دوره‎ی خلاقیت هم برای کارکنان برگزار شود ولی آن‎ها نیاز اولیه یعنی دغدغه‎ی رشد را نداشته باشند، بی‎فایده است.

خلاقیت نیازمند لحظاتی یا روزها و یا حتی ماه‎ها سکوت است. باید سکوت کرد، از یک بعد بالاتر به مسائل نگریست و با خود راجع به آن مسئله به گفتگو نشست. 

بازاریابی، خلاق است که بیش از یک ابزار برای ارتباط با مشتری سراغ داشته باشد و بتواند در صورت شکست در استفاده از یک روش، روش دیگری را خلق کند.

استراتژی محتوایی خلاقانه است که در شلوغ بازار تولید محتوا، توجه مخاطبان را به خودش جلب کند و این محتوای خلاقانه ناشی از اشتیاق یک فرد یا یک تیم قوی است. محتواهایی که ناشی از خلاقیت باشند، پول‎ساز هستند نه محتواهایی که صرفاً به زور سئو، مورد بازدید قرار گرفته‎اند.

خلاقیت وقتی شکل می‎گیرد که افراد به هر دلیلی از حاشیه‎ی امن خود خارج شده باشند.

خلاقیت رو مهندس فروشی درک می‎کند که رقیبان مختلفی در بازار صنعتش پیدا شده‎اند و ادعا می‎کنند که محصولی شبیه آن چه او توسعه داده است دارند ولی قیمتش رو چندین برابر پایین‎تر ارائه می‎دهند. او است که برای بقا در بازار، ناچار است خلاقیت به خرج دهد. کسی به او دستوری جهت خلاقیت نداده است.

مذاکره‎کننده‎ای خلاق است که همواره به دنبال راه حل‎هایی برای پر کردن خلأ موجود بین آن چه در ذهن خود و طرف مقابل است، باشد.

خلاقیت را کسی دارد که حاضر نیست از کیسه‎ی عزت نفسش خرج کند.

هم‎افزایی، نتیجه‎ی خلاقیت است و هم‎افزایی جایی است که دو دو تا، بیش از چهارتا می‎شود.

خلاقیت مکانیکی نیست. اگر کسی ادعا کرد که می‎تواند پنج روش مختلف برای خلاق شدن به شما آموزش بدهد، حرف‎هایش را بشنوید اما به آن‎ها بسنده نکنید. این روش‎ها مفید هستند ولی ممکن است که بعضاً دست و پا گیر هم باشند.

خلاقیت یک الگوریتم نیست که باید آن را یاد گرفت. بلکه بخشی از روح سبک زندگی است.

خلاقیت لزوماً خلق کردن هم نیست، بلکه خیلی از اوقات، حذف کردن است. در یک سبک زندگی ناب، باید اضافه‎ها را حذف کرد. چیزهایی که وجودشان، سودی ندارد، اهدافی که اولویت پایینی دارند، همگی باید حذف شوند.

پس یکی از مهم‎ترینِ خلاقیت‎ها، تصمیم‎گیری در حذف هدف‎های زیاد است. چیزی که منجر به رسیدن به نظم شخصی می‎شود. همه چیزهای خوب را در زندگی نمی‎توان با هم داشت و وقتی تعداد زیادی هدف و الویت داریم، می‎دانیم که باید از بین آن‎ها تعدادی را قربانی کنیم. این که چه طور دست به قربانی زدن بکنیم، مهم و نیازمند خلاقیت است.

فرق بین سخت کار کردن و هوشمندانه کار کردن هم در همین میزان خلاقیت برای استفاده از وقت است. خلاقیت این است که فرد بتواند کاری را که در حالت معمولی ۱۸ ساعت نیاز دارد، با همان کیفیت در ۱۰ ساعت انجام دهد.

خلاقیت در عمل، خلق زمان است و این وقتی شکل می‎گیرد که ارزش ثانیه درک شده باشد.

نباید به دنبال راهکار برای خلاق شدن بود. باید به درون نگریست و آتشی را کشف کرد.

خلاقیت، دستوری نیست.

پی‎نوشت: این مطلب از متمم را درباره‎ی خلاقیت از دست ندهید.

با تشکر

محمّد قربانیان (نارنجیمن)