چگونه خلاق باشیم؟ جواب: خلاقیت، دستوری نیست!

خلاقیت، وقتی خلاقیت است که ریشه در یک اشتیاق داشته باشد.

خلاقیت معمولاً در تنگاناها شکل می‌گیرد، زمان‌هایی که فشار زیاد است. خلاقیت حاصل ذهنِ درگیری است که یک راه حل ساده‌ی دم دست ندارد و مجبور است برای بقا به دنبال راهکار جدیدی باشد.

خلاقیت، فقط خلق یک محصول جدید نیست.

مدیری که خلاق است، با توجه به اشتیاقی که برای رشد شرکتش دارد، همواره به دنبال خلق راهکارها و مدل‌های ذهنی جدید است.

کارمند خلاق، یک ربات نیست که فقط کارهایش را سر وقت و دقیق انجام دهد. کارمند حرفه‌ای اشتیاق به رشد دارد و برای رشد باید دنبال خلق شیوه‌ای جدید برای انجام کارها باشد.

شاید خلاقیت آموختنی باشد. اما کسی در جایی به افرادی که خالقان دنیاهای نو بودند، خلاقیت نیاموخته است. آن‌ها اشتیاق داشتند.

خلاقیت از چرایی زندگی افراد بر می‌خیرد. یک کارآفرین را در نظر بگیرید. او کسی است که دغدغه‌اش خلق ارزش است نه صرفاً پول درآوردن. کارآفرین اشتیاق دارد، ذوق دارد و با تمام وجود دنبال راهکار و روش‌های جدید برای رسیدن به آنچه که در رویای خود پرورش داده است، می‌گردد. کافی است کمی به زندگی کارآفرین‌های بزرگ از جمله استیو جابز نگاه کنیم. آنچه استیو جابز را خلاق کرده بود، اشتیاقش برای محصولات نوآورانه بود نه اشتیاقش برای کسب پول بیش‌تر.

توسعه‌ی تکنولوژی همواره محصول اشتیاق دغدغه‌مندان بوده است، نه کسانی که در پی یک زندگی آرام بوده‌اند.

خلاقیت واقعاً دستوری نیست.

نمی‌توان خلاقیت را تحت قالب یک بخش‌نامه به سازمان تزریق کرد. نیروهای یک شرکت باید به اندازه‌ی کافی دغدغه‌ی رشد داشته باشند تا خلاقیت رخ دهد. حال اگر هزار دوره‌ی خلاقیت هم برای کارکنان برگزار شود ولی آن‌ها نیاز اولیه یعنی دغدغه‌ی رشد را نداشته باشند، بی‌فایده است.

خلاقیت نیازمند لحظاتی یا روزها و یا حتی ماه‌ها سکوت است. باید سکوت کرد، از یک بعد بالاتر به مسائل نگریست و با خود راجع به آن مسئله به گفتگو نشست. 

بازاریابی، خلاق است که بیش از یک ابزار برای ارتباط با مشتری سراغ داشته باشد و بتواند در صورت شکست در استفاده از یک روش، روش دیگری را خلق کند.

استراتژی محتوایی خلاقانه است که در شلوغ بازار تولید محتوا، توجه مخاطبان را به خودش جلب کند و این محتوای خلاقانه ناشی از اشتیاق یک فرد یا یک تیم قوی است. محتواهایی که ناشی از خلاقیت باشند، پول‌ساز هستند نه محتواهایی که صرفاً به زور سئو، مورد بازدید قرار گرفته‌اند.

خلاقیت وقتی شکل می‌گیرد که افراد به هر دلیلی از حاشیه‌ی امن خود خارج شده باشند.

خلاقیت رو مهندس فروشی درک می‌کند که رقیبان مختلفی در بازار صنعتش پیدا شده‌اند و ادعا می‌کنند که محصولی شبیه آن چه او توسعه داده است دارند ولی قیمتش رو چندین برابر پایین‌تر ارائه می‌دهند. او است که برای بقا در بازار، ناچار است خلاقیت به خرج دهد. کسی به او دستوری جهت خلاقیت نداده است.

مذاکره‌کننده‌ای خلاق است که همواره به دنبال راه حل‌هایی برای پر کردن خلأ موجود بین آن چه در ذهن خود و طرف مقابل است، باشد.

خلاقیت را کسی دارد که حاضر نیست از کیسه‌ی عزت نفسش خرج کند.

هم‌افزایی، نتیجه‌ی خلاقیت است و هم‌افزایی جایی است که دو دو تا، بیش از چهارتا می‌شود.

خلاقیت مکانیکی نیست. اگر کسی ادعا کرد که می‌تواند پنج روش مختلف برای خلاق شدن به شما آموزش بدهد، حرف‌هایش را بشنوید اما به آن‌ها بسنده نکنید. این روش‌ها مفید هستند ولی ممکن است که بعضاً دست و پا گیر هم باشند.

خلاقیت یک الگوریتم نیست که باید آن را یاد گرفت. بلکه بخشی از روح سبک زندگی است.

خلاقیت لزوماً خلق کردن هم نیست، بلکه خیلی از اوقات، حذف کردن است. در یک سبک زندگی ناب، باید اضافه‌ها را حذف کرد. چیزهایی که وجودشان، سودی ندارد، اهدافی که اولویت پایینی دارند، همگی باید حذف شوند.

پس یکی از مهم‌ترینِ خلاقیت‌ها، تصمیم‌گیری در حذف هدف‌های زیاد است. چیزی که منجر به رسیدن به نظم شخصی می‌شود. همه چیزهای خوب را در زندگی نمی‌توان با هم داشت و وقتی تعداد زیادی هدف و الویت داریم، می‌دانیم که باید از بین آن‌ها تعدادی را قربانی کنیم. این که چه طور دست به قربانی زدن بکنیم، مهم و نیازمند خلاقیت است.

فرق بین سخت کار کردن و هوشمندانه کار کردن هم در همین میزان خلاقیت برای استفاده از وقت است. خلاقیت این است که فرد بتواند کاری را که در حالت معمولی ۱۸ ساعت نیاز دارد، با همان کیفیت در ۱۰ ساعت انجام دهد.

خلاقیت در عمل، خلق زمان است و این وقتی شکل می‌گیرد که ارزش ثانیه درک شده باشد.

نباید به دنبال راهکار برای خلاق شدن بود. باید به درون نگریست و آتشی را کشف کرد.

خلاقیت، دستوری نیست.

پی‌نوشت: این مطلب از متمم را درباره‌ی خلاقیت از دست ندهید.

با تشکر

محمّد قربانیان (نارنجیمن)